Lateral menisküs kova sapı (bucket handle) yırtığı sonrası artroskopik cerrahi (özellikle menisküs tamiri yapıldıysa) sonrası rehabilitasyon dikkatli ve kademeli ilerlemelidir. Aşağıda tipik bir rehabilitasyon protokolünü evrelerine göre sunuyorum. Ancak cerrahın talimatları, yırtığın boyutu, tamir tekniği ve hastanın bireysel özellikleri göz önünde bulundurularak kişiselleştirme gerekebilir.
⸻
🔹 1. Faz: Koruma ve iyileşme (0–6 hafta)
🔸 Hedefler:
• Menisküs iyileşmesini desteklemek
• Diz hareket açıklığını kademeli artırmak
• Kuadriseps aktivasyonunu sağlamak
• Ağırlık verme kısıtlaması
• Şişlik ve ağrının azaltılması
🔸 Uygulamalar:
• İmmobilizasyon: Dizlik 0–90° ROM sınırlı brace (özellikle ilk 4 hafta)
• Ağırlık verme: İlk 2-4 hafta tamamen kısıtlı veya kısmi ağırlık (doktor önerisine göre)
• Soğuk uygulama, elevasyon, ödem kontrolü
• Pasif ve aktif yardımlı hareketler:
• 0–2 hafta: 0–30°
• 2–4 hafta: 0–60°
• 4–6 hafta: 0–90°
• İzometrik egzersizler:
• Kuadriseps sıkma
• Kalça abdüksiyon/adduksiyon
• Patella mobilizasyonu (şişlik ve mobilite için)
⸻
🔹 2. Faz: Hareket ve kas kontrolü (6–12 hafta)
🔸 Hedefler:
• Diz hareket açıklığının normale ulaşması
• Ağırlık vermeye geçiş
• Normal yürüyüş paternine dönüş
• Kas kuvvetini artırmak
🔸 Uygulamalar:
• Brace çıkarılır, serbest diz hareketine izin verilir (doktor onayıyla)
• Tam ağırlık vermeye geçilir (genellikle 6–8. haftada)
• Aktif ve aktif yardımlı egzersizler
• Elektrik stimülasyonu (zayıf kuadriseps varsa)
• Denge ve propriyosepsiyon egzersizleri
• Stationary bike (ağrısız ve kontrollü hareket için)
• Mini squat, calf raise, step-up egzersizlerine başlanabilir
⸻
🔹 3. Faz: Fonksiyonel kuvvet ve denge (12–20 hafta)
🔸 Hedefler:
• Kas kuvvetinin geri kazanımı
• Denge ve propriyosepsiyon gelişimi
• Hafif sportif hareketlere adaptasyon
🔸 Uygulamalar:
• Closed kinetic chain egzersizler artırılır
• Denge tahtası, BOSU topu egzersizleri
• Yüksek seviye kuvvet antrenmanları
• Hafif jogging (doktor onayıyla, genellikle 16–20. hafta)
• Hafif yan adım, çapraz adım egzersizleri
⸻
🔹 4. Faz: Spora dönüş (5–6 ay sonrası)
🔸 Hedefler:
• Maksimum kuvvet, denge, çeviklik kazanımı
• Spor spesifik hareketlerin tekrar kazanımı
• Güvenli dönüş
🔸 Uygulamalar:
• Sprint, yön değiştirme, zıplama ve iniş teknikleri
• Spora özgü hareketlerin tekrar eğitimi
• Yorgunluk altında egzersiz simülasyonları
• Spora dönüş testleri (Y-balance test, hop test vb.)
⸻
⚠️ Önemli Notlar:
• Eğer menisküs eksizyonu (parsiyel menisektomi) yapılmışsa, protokol daha hızlı ilerleyebilir.
• Cerrahın belirttiği ROM ve yük verme kısıtlamalarına mutlaka uyulmalı.
• Ağrı, şişlik, takılma hissi rehabilitasyon sırasında izlenmelidir.
• Gerekirse fizik tedavi uzmanı veya fizyoterapist eşliğinde ilerlenmelidir.
⸻HAA